Naseemurehman وڪٽوريا ٽاور

Editing by Ameet

Not reporting based

Naseemurehman BS-III Roll 72

 Victoria Tower Jacobabad وڪٽوريا ٽاور جيڪب آباد

نسيم الرحمنٰ

دنيا ۾ تاريخي جڳهن کي وڏي اهميت حاصل آهي، ڇاڪاڻ جو اهي تاريخي جايون انهي دور جي سڃاڻپ کي ورجائين ٿيون. جھڙي طرح مصر جي عجيب عجائبن کي دنيا جي خوبصورتي ۾ نڀيرڻ لاءِ فلمن، ناولن ۽ ڪهاڻين ۾ ظاهر ڪيو ويندو آهي. اھڙو ئي وڪٽوريا ٽاور سنڌ جي عظيم ماڳن ۾ شمار آهي. جنهن ۾ تاريخي پسمنظر چٽيل آهن. ھي ٽاور کي ڏسندي مون پراڻي وقت جي جڙيل ڪارنامن جو ڏيک تصورات ۾ ڏٺو. سنڌ جي قديم شهر جيڪب آباد ۾ جڙيل وڪٽوريا ٽاور جنهن جي اونچائي مون کي حيرت ۾ وجھي ڇڏيو اھڙو ٽاور سياحن لاءِ ڏسڻ وٽان ڪنهن عجب ئي نظاري کان گهٽ ناهي. ٽاور جي جڙيل خوبصورتي کي ڏسڻ جي لاءِ پاڪستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان سياح ايندا آهن.

جڏهن مون کي اها سڌ پئي ته جيڪب آباد جي وڪٽوريا ٽاور کي 162 سال گذري چڪا آهن ته منهنجي دل سٽ کاڌي ته ايتري قديم عمارت کي ڏسڻ گھرجي اتان جي رهاڪو منهنجي دوست ”احمد“ فوٽو ڏيکاريندي ٻڌايو ته هن ٽاور کي برطانيان جي راڻي وڪٽوريا جي ياد ۾ برگيئڊيئر جان جيڪب هن ٽاور کي اڏايو هو ۽ ان ٽاور جي ڊزائين جان جيڪب جي سئوٽ ڪرنل ايس ايس ٺاهي هئي. ”تاريخدانن“ جو چوڻ آهي ته جان جيڪب کي گھڙيالن وارا ٽاور تمام پسند هئا ۽ هن پنهنجي زندگي ۾ ٻه ٽاور ٺهرايا ۽ وڪٽوريا ٽاور به انهن مان هڪ آهي.

جڏهن سفر ۾ هيس ته هڪ عجيب ڪيفيت مون تي تاري هئي ۽ ذهن سوچڻ تي مجبور ٿي ويو ته 162 سال پهرين به اهڙو انجينئر هئو جيڪو اهڙو خوبصورت نقش چٽي ٽاور اڏرايو ۽ اڄ تائين اهو ٽاور موجود آهي عمارت تي جڏهن منهنجي نظر پئي ته ان جي اونچائي ۾ حيبيت هئي ۽ هڪ عجيب منظر ڏسڻ ۾ پئي آيو ان جون سرون، ان جي ڊزائين، ان جي ويڪر، ان جو ڪنڊون ۽ ان جي چارو طرف گھڙيال اها ڪاريگري ڏسي مون کي انگلينڊ ياد اچي ويو. انگلينڊ جي فلمن ۾ به اهڙا ٽاور ڏيکاريا ويندا آهن جڏهن ان ٽاور جي ڇت تي ويس ته مون کي سڄو شهر ڏسڻ ۾ پئي آيو ائين لڳو پئي ته پوري دنيا منهنجي قدمن هيٺ آهي آسمان ڇت ٿيو بيٺو آهي ۽ زمين پٽ ٿيو بيٺي آهي وچ ۾ آئون مينار تي چڙهيو بيٺو آهيان منهنجي ذهن کي گھڻو متوجه هڪ ته ان جي اونچائيءَ ڪيو ٻيو ته ان جي ڊزائين ۽ ٽيو انهن گھڙيالن ڪيو جيڪي ڪنهن بجلي نه پر مشين تي هلندا آهن اهڙي ڪاريگري انسان جي ذهن کي سوچڻ تي مجبور ڪندي آهي ته قدرتي خوبصورتي ته قدرت طرفان هوندي آهي پر انساني ذهن ۽ هٿ سان ٺاهيل خوبصورتي عجب ۾ وجهيو ڇڏي. جان جيڪب جو خاندان هر سال وڪٽوريا ٽاور ۽ جيڪب جي مزار جي سارسنڀال لاءِ فنڊ موڪليندا هئا.

وڪٽوريا ٽاور جي تعمير لاءِ ان وقت جي زميندارن، سماجي اڳواڻ ۽ تنظيمن جن چندو وٺي ٽاور جو بنياد رکيو ويو. ٽاور جي اونچائي 60 فٽ ۽ ويڪر 8 فٺ آهي. اهيو ٽاور سيمنٽ جي بجاءِ چوني ۽ مٽي جي استعمال سان ٺاهيو ويو آهي. ٽاور اڄ به مضبوطي سان شهر جي وچ ۾ اڏيل آهي. ٽاور جو بنياد 16 فيبروي 1887 تي پيو ۽ ان ٽاور کي عوام جي لاءِ 21 نومبر 1888 ۾ کوليو ويو.

اتان جي مقامي جهونن ماڻهن جو چوڻ هو ته جڏهن اسين ننڍا هئاسين ته وڪٽوريا ٽاور جي گھڙيال هر ڪلاڪ ۾ وڄندو هو جنهن جو آواز 8 ميل تائين ٻڌڻ ۾ ايندو هو، ان وقت گھڙيال جي آواز تي ماڻهن کي ٽائيم جي خبر پوندي هئي ۽ پري پري تائين گھڙيال جو آواز گوجندو. هو هڪ ٻيو ٽاور به فيصل آباد ۾ موجود آهي جيڪو هن ٽاور سان مشاهبت رکي ٿو بس ان ٽاور ۾ ڪجه ڊيگه جو فرق آهي. جيڪب آباد جي ٽاور جي ڊيگه 60 فٽ آهي ۽ ان جي گھڙيال جو سامان برطانيان مان گهرايو ويو هو ۽ فيصل آباد جي ٽاور جي ڊگه 100 فٽ آهي ۽ ان جو سامان بمبئي مان گھرايو ويو هو پر فيصل آباد جو ٽاور اڄ به نئون لڳو پيو آهي. 

وڪٽوريا ٽاور کي هن عظيم کنڊ ۾ پراڻن ۽ ڊگهن ٽاورن ۾ شمار ڪيو وڃي ٿو

هن ٽاور جو ڪلر ڦڪسرو ڏسڻ ۾ ان ڪري اچي ٿو جو هن ٽاور کي ٺاهڻ لاءِ چن استعمال ٿيل آهي ۽ پينٽ به چن سان ٿيل آهي.

ڪٽوريا ٽاور جيڪب آباد جي سڄاڻپ آهي حڪومت کي پنهنجي سنڌ جي مختلف شهرن ۾ اڏيل قديم آثارن ۽ جڳهن جي چڱي طرح خيال رکڻ گهرجي. اهڙي پراڻي ۽ خوبصورت ٽاور جي عمارت جي حفاظت ڪرڻ لازمي آهي ته ايندڙ انساني نسل کي سڌ پوي ته قديم دور ۾ به اهڙا انجنينيئر ڪاريگر هئا جيڪي اهڙي خوبصورت ۽ بلند عمارت مٽي جي مدد سان ٺاهي سگھيا ٿي.

Revised

وڪٽوريا ٽاور جيڪب آباد

نسيم الرحمنٰ

دنيا ۾ تاريخي جڳهن کي وڏي اهميت حاصل آهي ڇاڪاڻ جو اهي تاريخي جايون انهي دور جي هڪ سڃاڻپ کي ورجائين ٿيون. جيئن ته مصر جي عجيب عجائبن کي دنيا جي خوبصورتي ڏيکارڻ لاءِ فلمن، ناولن ۽ ڪهاڻين ۾ به ظاهر ڪيو ويو آهي. ائين ئي وڪٽوريا ٽاور سنڌ جي عظيم ماڳن ۾ شمار آهي. جنهن ۾ تاريخ جا پسمنظر چيل آهن. انهي ٽاور کي ڏسندي پراڻي وقت جا جڙيل ڪارناما نظر اچن ٿا. ائين ئي سنڌ جي قديم شهر جيڪب آباد ۾ موجود وڪٽوريا ٽاور جنهن جي اوچائي سياحن لاءِ ڏسڻ وٽان ڪنهن عجوبي کان گهٽ ناهي. ٽاور جي اونچائي کي ڏسڻ جي لاءِ پاڪستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان سياح ايندا آهن.

جڏهن مون کي اهيا سڌ پئي ته جيڪب آباد جي وڪٽوريا ٽاور کي 162 سال گذري چڪا آهن ته منهنجي دل سٽ کاڌي ته ايتري قديم عمارت کي ڏسڻ گھرجي اتان جي رهاڪو منهنجي دوست ”احمد“  فوٽو ڏيکاريندي ٻڌايو ته هن ٽاور کي برطانيان جي راڻي وڪٽوريا جي ياد ۾ برگيئڊيئر جان جيڪب هن ٽاورکي اڏايو هو ۽ ان ٽاور جي ڊزائين جان جيڪب جي سئوٽ ڪرنل ايس ايس ٺاهي هئي.”تاريخدانن“ جو چوڻ آهي ته جان جيڪب کي گھڙيالن وارا ٽاور تمام پسند هئا ۽ هن پنهنجي زندگي ۾ ٻه ٽاور ٺهرايا ۽ وڪٽوريا ٽاور به انهن مان هڪ آهي

جڏهن سفر ۾ هيس ته هڪ عجيب ڪيفيت مون تي تاري هئي ۽ ذهن سوچڻ تي مجبور ٿي ويو ته 162 سال پهرين به اهڙا انجينئر هئا جيڪي اهڙو خوبصورت ٽاور اڏي سگھيا ٿي ۽ اڄ تائين به اهو ٽاور موجود آهي عمارت تي جڏهن منهنجي نظر پئي ته ان جي اوچائي ۾ حيبيت هئي ۽ هڪ عجيب منظر ڏسڻ ۾ پئي آيو ان جون سرون، ان جي ڊزائين، ان جي ويڪر، ان جو ڪنڊون ۽ ان جي چارو طرف گھڙيال اهيا ڪاريگري ڏسي مون کي انگلينڊ ياد اچي ويو انگلينڊ جي فلمن ۾ به اهڙا ٽاور ڏيکاريا ويندا آهن جڏهن ان ٽاور جي ڇت تي ويس ته مون کي سڄو شهر ڏسڻ ۾ پئي آيو ائين لڳو پئي ته پوري دنيا منهنجي قدمن هيٺ آهي آسمان ڇت ٿيو بيٺو آهي ۽ زمين پٽ ٿيو بيٺي آهي وچ ۾ آئون مينار تي چڙهيو بيٺو آهيان منهنجي ذهن کي گھڻو متوجه هڪ ته ان جي اوچائيءَ ڪيو ٻيو ان جي ڊزائين ۽ ٽيو انهن گھڙيالن ڪيو جيڪي ڪنهن بجلي نه پر مشين تي هلندا آهن اهڙي ڪاريگري انسان جي ذهن کي سوچڻ تي مجبور ڪندي آهي ته قدرتي خوبصورتي ته قدرت طرفان هوندي آهي پر انساني ذهن ۽ هٿ سان ٺاهيل خوبصورتي عجب ۾ وجهيو ڇڏي.جان جيڪب جو خاندان هر سال وڪٽوريا ٽاور ۽ جيڪب جي مزار جي سارسنڀال لاءِ فنڊ موڪليندا هئا.

وڪٽوريا ٽاور جي تعمير لاءِ ان وقت جي زميندار، سماجي اڳواڻ ۽ تنظيمن جن چندو وٺي ٽاور جو بنياد رکيو ويو. ٽاور جي اوچائي 60 فٽ ۽ ويڪر 8 فٺ آهي. اهيو ٽاور سيمنٽ جي بجاءِ چوني ۽ مٽي جي استعمال سان ٺاهيو ويو آهي. ٽاور اڄ به مضبوطي سان شهر جي وچ ۾ اڏيل آهي.ٽاور جو بنياد 16 فيبروي 1887 تي پيو ۽ ان ٽاور کي عوام جي لاءِ 21 نومبر 1888 ۾ کوليو ويو.

اتان جي مقامي جهونن ماڻهن  جو چوڻ هو ته جڏهن اسين ننـڍا هياسين ته  وڪٽوريا ٽاور جي گھڙيال هر ڪلاڪ ۾ وڄندو هو جنهن جو آواز 8 ميل تائين ٻڌڻ ۾ ايندو هو

۽ان وقت گھڙيال جي آواز تي ماڻهن کي ٽائيم جي خبر پوندي هئي ۽ پري پري تائين گھڙيال جو آواز گوججندو هو هڪ ٻيو ٽاور به فيصل آباد ۾ موجود آهي جيڪو هن ٽاور سان مشاهبت رکي ٿو بس ان ٽاور ۾ ڪجه ڊيگه جو فرق آهي جيڪب آباد جي ٽاور جي ڊيگه 60 فٽ آهي ۽ ان جي گھڙيال جو سامان برطانيان مان گهرايو ويو هو ۽ فيصل آباد جي ٽاور جي ڊگه 100 فٽ آهي ۽ ان جو سامان بمبئي مان گھرايو ويو هو پر فيصل آباد جو ٽاور اڄ به نئون لڳو پيو آهي.

وڪٽوريا ٽاور کي هن عظيم کنڊ ۾ پراڻن ۽ ڊگهن ٽاورن ۾ شمار ڪيو وڃي ٿو

هن ٽاور جو ڪلر ڦڪسرو ڏسڻ ۾ ان ڪري اچي ٿو جو هن ٽاور کي ٺاهڻ لاءِ چن استعمال ٿيل آهي ۽ پينٽ به چن سان ٿيل آهي.

ڪٽوريا ٽاور جيڪب آباد جي سڄاڻپ آهي حڪومت کي پنهنجي سنڌ جي مختلف شهرن ۾ اڏيل قديم آثارن ۽ جڳهن جي چڱي طرح خيال رکڻ گهرجي.اهڙي پراڻي ۽ خوبصورت ٽاور جي عمارت جي حفاظت ڪرڻ لازمي آهي ته ايندڙ انساني نسل کي سڌ پوي ته قديم دور ۾ به اهڙا انجنينيئر ڪاريگر هئا جيڪي اهڙي خوبصورت ۽ بلند عمارت مٽي جي مدد سان ٺاهي سگھيا ٿي.

Not reporting based.

This is not feature format, it is like article. 

2) feature is always reporting based. This is background / and in that  interesting story etc is missing. 

Some 600+ words required. 

Do not inserted foto in text file

Subject line and file name are wrong

why u are writing? purpose of writing. 

Referred back.  Send corrected version till Sunday Feb 2, evening

وڪٽوريا ٽاور جيڪب آباد

دنيا ۾ تاريخي جڳهن کي وڏي اهميت حاصل آهي ڇاڪاڻ جو اهي تاريخي جايون انهي دور جي هڪ سڃاڻپ کي ورجائين ٿيون. جيئن ته مصر جي عجيب عجائبن کي دنيا جي خوبصورتي ڏيکارڻ لاءِ فلمن، ناولن ۽ ڪهاڻين ۾ به ظاهر ڪيو ويو آهي. ائين ئي وڪٽوريا ٽاور سنڌ جي عظيم ماڳن ۾ شمار آهي. جنهن ۾ تاريخ جا پسمنظر چيل آهن. انهي ٽاور کي ڏسندي پراڻي وقت جا جڙيل ڪارناما نظر اچن ٿا. ائين ئي سنڌ جي قديم شهر جيڪب آباد ۾ موجود وڪٽوريا ٽاور جنهن جي اوچائي سياحن لاءِ ڏسڻ وٽان ڪنهن عجوبي کان گهٽ ناهي. ٽاور جي اونچائي کي ڏسڻ جي لاءِ پاڪستان جي ڪنڊ ڪڙڇ مان سياح ايندا آهن. هن تاريخي ٽاور کي جوڙڻ جو سبب انگلينڊ رياست جي راڻي وڪٽوريا جي ياد ۾ برگيڊيئر جنرل جان جيڪب جي سرپرستي ۾ جوڙيو ويو.

ٽاور جي خوبصورتي کي وڌيڪ پکيڙڻ لاءِ جان جيڪب جي سئوٽ ڪرنل ايس ايس ڊيزائن ڪيو.

 وڪٽوريا ٽاور جي تعمير لاءِ ان وقت جي زميندار، سماجي اڳواڻ ۽ تنظيمن جن چندو وٺي ٽاور جو بنياد رکيو ويو. ٽاور جي اوچائي 60 فٽ آهي. ٽاور جي شڪل ميناري وانگر آهي، چئني طرف گهڙيال لڳل آهن.

اهي ٽاور سيمنٽ جي بجاءِ چوني ۽ مٽي جو استعمال ڪيو ويو آهي. ٽاور مضبوطي سان شهر جي وچ ۾ اڏيل آهي. هن وقت ان موجود تاريخي ماڳ جي اهڙِ حالت آهي جو ان کي ڪو ماڻهو ڏسڻ به پسند ڪو نه ٿو ڪري ڇاڪاڻ ته هاڻ ان ٽاور جي چئني طرف سبزي مارڪيٽ ۽ فروٽ مارڪيٽ اڏجي وئي آهي ۽ جنهن جي ڪري اُتي سبزي ۽ فروٽ جو تمام گهڻو گند ڪچرو جمح ٿئي ٿو، صبح جي وقت ٻهراڙي جي ماڻهن جي تمام گهڻي رش ٿئي ٿي، ان جاءِ تي پير رکڻ جي جاءِ به نٿي ملي، جڏهن صبح جو وقت ٿئي ٿو ته آس پاس جا ٻروچ اچي جمح ٿين ٿا ۽ سڄو ڏينهن اتي انهن جي رش ٿئي ٿي ڇاڪاڻ ته ٽاور جي ڀرسان هڪ ڍڪيل بازار به ٺهيل آهي جتي اڪثر ڪري بلوچ خريداري ڪندي گهڻو نظر ايندا آهن. ان بازار ۾ انهن جي ضرورت هر شيءَ موجود هجي ٿي تنهنڪري ٽاور جي چوڌاري تمام گهڻو ميلو متل رهي ٿو ۽ مٿان وري گڏهه گاڏين جي سواري پوءِ پورو شهر پيو اُٻري ماڻهو هڪڙا اچن ٿا ته ٻيا وڃن ٿا، سبزي ۽ فروٽ جي گندگي سبب شهر جا رولاڪ جانور به اچن ٿا اتي خراب فروٽ کائڻ لاءِ جيڪو فالتو ڪري اڇلايو وڃي ٿو. ان ڪري هاڻ گهنٽا گهر وڪٽوريا ٽاور نه پر گڏهن جي پڙي ۽ سبزي منڊي جي شڪل ۾ تبديل ٿي وئي آهي ان عظيم الشان پراڻي ۽ قديم ماڳ جي چڱي طرح سنڀال نه پئي ڪئي وڃي، ٿي سگهي ٿو ته اڳتي هلي اسان کي هن تاريخي ماڳ کان هٿ ڌوئڻو پوي ڇو ته جنهن شي جي مالڪي يا وارثي هوندي آهي. اها بيڪار ٿي پوندي آهي پوءِ اها ڊهڻ ۽ ڪرڻ شروع تي ويندي آهي ۽ ڪافي پراڻين ماڳن جيان اتي ختم ٿي ويندي آهي جيئن اُتي ڪجهه به موجود به موجود نه هو. اهڙي طرح سنڌ جي حڪومت کي پنهنجي سنڌ جي مختلف شهرن ۾ اڏيل قديم آثارن ۽ جڳهن جي چڱي طرح خيال رکڻ گهرجي ۽ انهن کي ايندڙ نسلن لاءِ هڪ مثال طور بچايو وڃي ته جيئن نئين نسل پنهنجي پراڻي ۽ قديم زماني جي ريتن رسمن ۽ رهائش کان چڱي طرح واقف ٿئي ۽ ڪجهه سبق حاصل ڪري سگهن.

نالو:                 نسيم الرحمنٰ

رول نمبر:          2K17/MC/72

ڪلاس:            بي ايس پارٽ III

ڊيپارٽمينٽ:       ميڊيا اينڊ ڪمينيڪيشن اسٽڊيز